جان درخت و کالایی به نام زمین / گزارش نمایش «همه‌ی بچه‌های مامان» در خانه سینما
شب گذشته (شنبه پانزدهم دی‌ماه) در تازه‌ترین جلسه از مجموعه برنامه‌های نمایش فیلم مستند که با مشارکت انجمن کارگردانان سینمای مستند و کانون فیلم خانه سینما برگزار می‌شود مستند «همه‌ی بچه‌های مامان» ساخته‌ی رضوان سرمد به نمایش درآمد و سپس نشست پرسش و پاسخ با کارگردان این فیلم برگزار شد.
در ابتدای این نشست که مصطفی شیری دبیر کارگروه نمایش انجمن کارگردانان مستند، اجرای آن را برعهده داشت، رضوان سرمد کارگردان فیلم مورد بحث، در پاسخ به پرسشی درباره‌ی نحوه‌ی شکل‌گیری ایده‌ی ساخت این فیلم گفت: «خانه‌سازی و ماجرای ساخت و سازهای افسارگسیخته در شهرهای بزرگ و کوچک همواره جزو دغدغه‌های من بوده است. ساخت آپارتمان‌هایی که بدون رعایت کم‌ترین اصول انسانی ساخته و فروخته می‌شود.»
وی گفت: «دلم می‌خواست درباره‌ی چنین موضوعی فیلم بسازم اما نمی‌دانستم از کدام زاویه باید به این سوژه نزدیک شوم. تا این که یک روز در خانه‌ی پدری‌ام متوجه مشاجره‌ی والدینم بر سر تخریب و بازسازی خانه‌ی قدیمی‌مان شدم. متوجه شدم ناراحتی مادرم به‌خاطر آسیب‌هایی است که درخت‌های خانه را تهدید می‌کند؛ و احساس کردم این نکته می‌تواند مثل نخی نامرئی، هجوم ساخت و سازهای بی‌رویه را به دغدغه‌هایم پیوند بزند و زیرمتن فیلم را کامل کند.»
سرمد سپس «همه‌ی بچه‌های مامان» را «یک مستند مشاهده‌گر» دانست و افزود: «با وجود این که مرحله‌ی فیلم‌برداری این فیلم حدود دو سال طول کشید اما از روز اول می‌دانستم چه‌کار می‌خواهم انجام دهم و دنبال چه هستم.»
وی در ادامه‌ی جلسه در پاسخ به پرسشی درباره‌ی دلیل مداخله نکردن خود در حوادث جلوی دوربین گفت: «احساس می‌کردم تنها مدلی که می‌توان این فیلم را ساخت همین است. به همین خاطر با وجود این که تا قبل از «همه‌ی بچه‌های مامان» چنین تجربه‌ای انجام نداده بودم تصمیم گرفتم فیلم‌برداری و صدابرداری فیلم را خودم انجام دهم. دلیل‌اش هم این بود که می‌دانستم مرحله‌ی ساخت این فیلم خیلی طولانی خواهد بود و با خودم فکر می‌کردم اگر گروه چند نفره‌ی فیلم‌برداری و تولید هم به این ماجرا اضافه شود ممکن است بسیاری از نکته‌هایی که جزو طبیعت روزمره‌ی زندگی است شکلی غیرطبیعی پیدا کند.»
سرمد در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: «البته اگر به گذشته برگردم صدابرداری فیلم را حتماً با امکانات بهتری انجام خواهم داد.»
سرمد هم‌چنین در پاسخ به پرسش دیگری درباره‌ی اشاره‌های تلویحی فیلم به تاثیر مستقیم تحریم‌های اقتصادی بر زندگی مردم عادی گفت: «واقعیت این است که اگر شرایط اقتصادی در کشور ما وضعیتی طبیعی داشت تقریباً همه‌مان از وضعیت بهتری برخوردار بودیم.»
وی گفت: «به‌هرحال باید پذیرفت ریشه‌ی تمام این مشکلات در تحریم‌ها، مشکلات اقتصادی و بحران‌های سیاسی است. مشکلاتی که به صورت مستقیم بر زندگی مردم عادی تاثیر گذاشته است.»
وی با اشاره به این نکته به عنوان زیرمتن‌های اجتماعی فیلم خود گفت: «این که پدر و مادری تصمیم بگیرند برای کمک به خانه‌دار شدن فرزندان‌‌شان خانه‌ی قدیمی خود را تخریب و با مشارکت فرد دیگری آن را بازسازی کنند اصلاً طبیعی نیست. در حال حاضر سه نفر از فرزندان خانواده‌ی ما تحصیل کرده و متاهل هستند اما با وجود تلاش‌های فراوان تا کنون نتوانسته‌اند صاحب خانه شوند و یک زندگی متناسب با شان خود بسازند.»
سرمد سپس درباره‌ی مرحله‌ی طولانی تولید و تعداد جلسه‌های فیلم‌برداری «همه‌ی بچه‌های مامان» گفت: «برای این فیلم حدود صد ساعت راش در اختیار داشتم که در طول دو سال فیلم‌برداری ناپیوسته ضبط شده بود. تدوین آن هم شرایط مشابهی داشت و از آن‌جا که به صورت پیوسته انجام نمی‌شد زمانی در حدود یک‌سال را در بر گرفت.»
وی گفت: «از آن‌جا که خودم در تهران زندگی می‌کنم، در طول تولید این فیلم بارها مجبور شدم به همدان (محل زندگی پدر و مادرم) سفر کنم. طولانی‌ترین مدت سفرم زمانی بود که خانه‌مان در حال تخریب بود و من برای این که هیچ‌کدام از لحظه‌های این اتفاق را از دست ندهم باید در همدان می‌ماندم.»
وی هم‌چنین در پاسخ به پرسش دیگری درباره‌ی میزان مداخله‌ی خود در فیلم گفت: «برای آن که از بی‌واسطه بودن فاصله نگیرم فقط پیش‌بینی‌ها را انجام می‌دادم و در هیچ چیز دیگری (از جمله: محل نشستن و نحوه‌ی صحبت کردن درباره‌ی مسائل مختلف) دخالت نمی‌کردم.»
سرمد گفت: «البته مادرم جزو نسلی است که به حجاب، اعتقاد کامل دارد اما از آن‌جا که می‌دانستم وقتی اتفاقی بیافتد، مادر منتظر آمدن پدرم می‌شود تا ماجرای پیش آمده را برایش تعریف کند از او می‌خواستم به‌خاطر فیلم‌برداری، حجاب و نوع پوشش خود را رعایت کند.»
